Page 28 - Art First: Helen MacAlister: At the Foot o’ Yon Excellin’ Brae

cho-dhàimh bhrònach eadar na fuadaichean agus cruinn- aonais a leannain,
eòlas na Gàidhealtachd, na paramadairean cinnidheach
agus do bhrìgh sin na paramadairean cànanach. Air an Lanely night comes on,
suidheachadh anns a’ Ghleann Mhòr agus anns an teis- A’ the lave are sleepin,
mheadhan eadar Srath Nabhair gu tuath is Earra Ghàidheal I think on my bonie lad,
gu deas, Srath Spè san ear is an t-Eilean Sgitheanach san And I bleer my een wi’ greetin.
iar tha Gleann Urchadain is Gleann Moireasdain cho mhòr
san dearbh mheadhan na Gàidhealtachd. Chan urrainn Tha Eilidh NicAlasdair a’ taisbeanadh an
dhan ìomhaigh den cho-thional mhòr air bruaich air cùl truaighe leis na facail air an cur air àite geal, bàn ‘s dòcha
na h-eaglaise ann an Gleann Urchadain ach cudthrom mar a’ ghruag aig Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir ach
brònach a chur air gu dè cho bàn agus falamh ‘s a tha na mar a thug i fhèin iomradh air, àite neo-sgeadaichte,
glinn eile air feadh na Gàidhealtachd. falamh, glas, mar achadh nach deach a threabhadh,
Ged a tha bàrdachd agus òrain daonnan ann geal mar a’ phìos de ghlainne bhrèagha aice, neo mar
mar fho-theacsa anns an taisbeanadh togaidh iad an na h-oidhcheannan gun chadal aig an nighinn anns an
cinn gu dìreach cuideachd, anns an tiotal mar eisimpleir òran. Ged a tha i ag ràdh gu bheil a leannan bonie chan
agus anns na h-iomraidhean air a’ chruinneachadh eil sgeul anns an òran a bheil gruag bhàn air, ach ‘s e
aig Hamish Henderson agus na daoine-siùbhail a bha co-fhacal a th’ ann am bàn airson bonie ‘s mar sin dheth
cho cudthromach dha mar thobar òran. Tha bàrdachd ma dh’fhaoidte gu bheil. Mas e gu bheil e bàn, tha an
ri fhaicinn ann an Standard Habbie agus Ben Dorain t-àite geal, bàn, falamh anns an dealbh a’ samhlachadh
cuideachd, ach chithear aig a’ char as fhollaisiche anns an a bruadair airson a làthair-sa agus fìorachd a beatha às a
dealbh And I bleer my een wi’ greetin. Tha dlùth-cheangal aonais, is a h-uile sgath seo air a thoirt gu cruinn le beagan
air a bhith aig bàrdachd is òran, co-bhitheachd fhacal fhacal air raon bàn. Ach ‘s e seo dè mar a tha an obair aice
is ciùil, bhon àm ro sgrìobhadh. Tha an samhlachas aig ag oibreachadh. ‘S e obair shìmplidh a th’ ann aig a’ chiad
Reid air cànan labhairte is cànan lèirsinneach a’ cur mun ghrad-shealladh ach le iom-fhillteachd na broinn, agus tha i
aire leinn co-bhitheachd eile leis na tha ri chluinntinn is fada nas fheàrr air sàilleibh sin.
ri fhaicinn. Tha Eilidh NicAlasdair a’ cluich leis a’ cho-
bhitheachd seo ga stiùireadh a dh’ionnsaigh taoibh ùir. 1 http://www.earlymoderntexts.com/pdf/reidinqu.pdf, p101
Thàinig seo am follais ann an And I bleer my een wi’ greetin. 2 Reid, 51
Tha i ag iomradh an loidhne às an òran air rud a thuirt 3 Reflections on Reading Hamish Henderson’s Alias MacAlias,
John Purser mu dheidhinn an àrd-ghnìomh a bh’ aig Burns Scottish Affairs, no.6, winter 1994
airson ceòl is facail aonachadh, ‘for it was a new thing, to
enter so deeply into the feeling and inner mood of a tune
and realise it in language.’
‘S ann à “Ay Waukin’ O,” a tha an loidhne, òran
brònach mu dheidhinn nighinn nach eil a’ faighinn cadail às
28